Konşimentolar
Deniz Konşimentosu (Marine/Ocean Bill of Lading)
Bu belge bir gemi şirketinin veya onun yetkili acentesinin veya yükleme limanında acentesi yoksa gemi kaptanının malı yükletene verdiği, emre ve nama düzenlenebilen ve belge konusu malların taşınmak üzere kabul edildiğini gösteren bir makbuz ve aynı zamanda yükleme kaydı konduğunda bir taşıma sözleşmesidir.
Belirtilen malın mülkiyetini de temsil eder ve belgenin ciro edilmesiyle mal el değiştirir.
Malların teslimi ve yüklenmesi aşamasında konşimento:
Yukarıda konşimentonun makbuz veya taşıma sözleşmesi olarak iki görevinden bahsetmiştik. Yani mal gemi şirketince önce teslim alınmakta ve daha sonra gemiye yüklenmektedir.
Teslim alma ve yükleme eylemleri aynı anda yapılabildiği gibi farklı zamanlarda da yapılabilir.
Teslim alma keyfiyetini belgeleyen konşimentoya tesellüm konşimentosu, (received for shipment Bill of Lading) doğrudan yükleme eylemini belgeleyen konşimentoya yükleme konşimentosu (on board Bill of Lading) denir.
İlk aşamada malların teslim alındığını belgelemek amacıyla düzenlenen tesellüm konşimentosu, malların yüklendiğini göstermediğinden alıcı için kabul edilir bir konşimento değildir.
Zira alıcı, sipariş ettiği malı teslim eden konşimentonun satıcı tarafından bankaya ibraz anında malın yüklenip yola çıktığından emin olmak ister. Bu nedenle alıcıların talep ettiği konşimentolar malın gemiye yüklendiğinin belirtilmiş olduğu türde konşimentolardır. Yükleme keyfiyeti iki yolla belgelenir. Birincisi, üzerinde matbu olarak sadece malların teslim alındığı yazılı olan tesellüm konşimentosuna malların yüklendiğine dair bir kayıt "Shipped On Board, Clean On Board" veya benzeri ibareler konulması ve bu ibarelerin altına gemi şirketi veya acentesinin kasesi, parafı ve yükleme tarihinin eklenmesi ile sağlanır.
ikincisi ise doğrudan bir yükleme konşimentosunun düzenlenmesi veya eldeki tesellüm konşimentosunun yükleme konşimentosu ile değiştirmesi yolu ile sağlanır.
Yükleme konşimentosunda yükleme keyfiyeti matbu olarak yer aldığından ayrı bir yükleme kaydına gerek yoktur. Yükleme tarihi, tesellüm konşimentosundaki yükleme kaydının altındaki , yükleme konşimentosunda ise, belgenin düzenlenme tarihidir. Bu tarih, akreditiflerde belirtilen yükleme vadesine uyulması, sigortanın başlangıç tarihinin kontrolü ve konşimentonun bayat olup olmadığının tayını acısından çok önemlidir.
Temiz Konşimento (Clean Bill of Lading)
Mallar dış görünüş itibarı ile iyi durumda teslim alınır veya yüklenirse temiz bir konşimento söz konusudur.
Gemiye yüklemeyi müteakip konşimentoya "Clean On Board" kaydı konulur. Fakat konşimentonun temiz olması için mutlaka "Clean On Board" kaydının bulunması gerekmez. Konşimentoda malların veya ambalajlarının kusurlu olduğuna dair (Örneğin 50 balya birkaçı patlak;100 çuval 15 tanesi delik;tenekelerin bir kısmı akar vazıyette, karton kutular ıslak vs. . ) gibi bir kayıt yoksa bu temiz bir konşimento sayılır.
Başka bir deyişle akreditifte "Clean On Board" konşimento istendiği halde sadece "On Board" kaydını taşıyan fakat malların veya ambalajlarının kusurlu olduğuna dair bir kayıt taşımayan konşimento temiz kabul edilir.
İhbar Adresi (Notify Address):
Varış limanında malların gelişinin haber verileceği sahsın ismi ve adresidir. Bu şahıs alıcının temsilcisi, gümrükçüsü veya bizzat alıcının kendisi olabilir. Notify adresinin kim olacağı akreditifte belirtilir.
Bayat Konşimento
Konşimentonun yükleme tarihin takip eden en kısa surede bankaya ibraz edilmesi gerekir. Aksı takdirde konşimento, malların varışından yeterli bir süre önce alıcının eline geçmez. Malların varış limanına gelmiş olmasına rağmen konşimentonun henüz alıcının eline geçmemesi gecikme masraflarına (demurrage) neden olur.
Akreditifte yükleme tarihinden itibaren 21 gün içinde bankaya ibraz edilmeyen konşimentolar bayat (Stale) konşimento olarak nitelendirilir ve rezerv konusu olur. Bayat konşimentonun bankaca kabul edilmesi için ya bu rezervin alıcı tarafından kaldırılması ya da bayat konşimentonun kabul edileceğinin akreditifte peşinen kabul edilmiş olması gereklidir.
Navlun (Freight)
Taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücrete navlun denir. Teslim şekline göre navlun satıcıya veya alıcıya ait olabilir. Duruma göre navlunun peşin ödendiği "Freight Prepaid" varış limanında ödeneceği "Freight Payable At Destination/Freight Collect" şeklinde ibareler ile konşimento üzerinde gösterilir.
Konşimento Nüshaları / Tam Takım İbaresi (Full Set Of B/L)
Konşimentolar birden fazla orjinal nüshalı olarak düzenlenebilir.
Bunun amacı birinin yitirilmesi halinde diğerinin kullanılması imkanına sahip olmaktır. Yükletenin isteğine göre düzenlenen orjinal ve suret adetleri konşimentolarda kayıtlıdır. Düzenlenen tüm nüshalara tam takım (Full Set) denir.
Örnek ; ön yüzünde 2 orijinal 2 suret yazan bir konşimento toplam 4 adet konşimentodan oluşur. Bu konşimento için full set 4 adettir. 2 orjinal 1 suret veya 1 orjinal 2 suret tam takım (Full Set ) değildir.
Akreditif şartı tam takım konşimentonun ibrazını gerektiriyorsa, mutlaka 2 orjinal 2 suret konşimentonun ibraz edilmesi gerekir.
Orjinal nüshalardan herhangi birinin ilk ibrazında mallar gemi şirketinin son cırantaşına teslim edilir ve şirket bütün sorumluluklarından kurtulur. Malın asıl sahibi daha sonra ikinci bir orijinal nüsha ile gelip malı talep etse bile taşıma şirketinin sorumluluğu yoktur dolayısıyla malın tamamen kendi kontrolü altında olmasını isteyen bir alıcı firma, bütün orijinal nüshaları elinde bulundurmak zorundadır.
Ciro (Endorsement)
Ciro, konşimentonun devir şekillerinden biridir. konşimentolar devir açısından üç kısma ayrılır.
1)Nama Yazılı Konşimento ( To The Name Of):
Bu tür konşimentolara uygulamada pek rastlanmaz bu tür konşimentolar temlik ve teslim ile devreder hak sahibinin kim olduğunun ispatı hususu nama yazılı senetlerde olduğu gibidir.
2) Emre Yazılı Konşimento ( To The Order Of):
Bu tür konşimentolar uygulamada en çok rastlananlardır emre yazılı konşimentonun devri, senedin cirosu ve teslimi ile yapılır (Türk ticaret kanunu madde 1001) temlik cirosunun, teminat fonksiyonu konşimentoda yoktur. Hak sahibinin ispatı, hamiline yazılı senetlerde olduğu gibidir
3) Hamiline Yazılı Konşimentolar ( To Order):
Bu tür konşimentolara da, uygulamada az rastlanır. Bu tür konşimentolar, sadece senedin teslimi ile devreder hak sahibinin ispatı, hamiline yazılı sentlerde olduğu gibidir. Konşimentonun çeşidi ne olursa olsun, senedin teslimi, malın teslimi hükmündedir. Bu yüzden, deniz yolu ile nakledilen eşyanın mülkiyeti, konşimentonun devri ile bir başka sahsa intikal eder veya senedin terhini suretiyle eşya üzerinde rehin hakkı doğar.
KONŞİMENTO TÜRLERİ
1) Short Form Bill's of Lading
Yukarıda belirtildiği üzere konşimento aynı zamanda bir taşıma sözleşmesidir doğal olarak taşıma şirketinin şartlarını içeren bu sözleşmenin tam metni konşimentoların arka yüzünde küçük puntolu harflerle matbu olarak yer alır. Bu sözleşmeler muhtelif uluslararası antlaşmalarla belirlenmiştir. Short form konşimentonun en belirgin özelliği
sözleşme metninin belgenin arka yüzünde yerelmasıdır. Arka yüzde yer alması gereken sözleşme metninin kaynağına on yüzde değinilmekle
yet inilmiştir bu özelliğinden dolayı bu tür konşimentoya
"Blank Back" (arkası bos) konşimento denir. Akreditifte aksine bir şart yoksa bankalar bu tür konşimentoları kabul eder.
2) Container Bills of Lading
Konteynır, içine mal konularak kapatılan ve gümrükçe mühürlenen hafif metalden yapılma, dünya standartlarında belirlenmiş olcu ve tipleri olan büyük bir kutudur . Taşıma konteynırlarla yapılıyorsa buna uygun matbu formu bulunan konteynır konşimentosu düzenlenir malların gemi şirketince kontrol edilmesi söz konusu olmadığından konşimentodan mala ait ayrıntılar yükletenin beyanına göre yazılır. Bu hususu belirten ibare
"Shıpper's Load And Count" şeklindedir. Dolayısıyla konteynırlar ile sevkiyatı alıcı sadece güvendiği satıcılardan kabul etmelidir.
3) Liner Bill of Lading
Tarifeli sefer yapan gemilerle yapılan taşımacılıkta kullanılır. Tarifeli sefer yapan gemilerde kalkış/varış saatleri, uğrayacakları limanlar, yanaşacakları limanlara kadar her ayrıntı belirli ve düzenlidir. Ayrıca genellikle bir antlaşmaya taraf olduklarından bu antlaşmanın ortak hüküm ve kolaylıklarından yararlanırlar. Güvenli taşıma için tercih edilirler.
4) Through Bill of Lading
İki liman arasındaki denizden taşımanın uzantısında kara yolu ile taşıma da varsa (önce karayolu sonra denizyolu) ve tanzim edilen konşimento malın
bu tür aktarmalı taşımasını kapsıyorsa buna Through Bill of Lading (tek konşimento) denir. Benzer amaçlar için düzenlenen birleşik taşıma (Combıned Transport) konşimentoları da vardır. Fakat bunlar navlun komisyoncuları tarafından tanzim olunur ve taşıma süresince demir yolu olmayabilir oysa Through Bill of Lading'de mutlaka denizyolu parkuru bulunur ve belge gemi şirketi veya yetkili acentesi tarafından tanzim edilir.
5) Charter Party Bill of Lading
Yükleten, geminin tümünü veya bir bölümünü bir sefer için kiraladığında gemi şirketi ile Charter Party sözleşmesi yapar . Taşımanın ayrıntıları ve şarta bağlanan bazı riskler bu özel sözleşmeye tabıdır.
Bu durumda düzenlenen konşimentoya "Subject To Charter Party" kaydı konulur. Sözleşme belirli bir sure için yapılırsa buna "Time Charter", belirli bir sefer için yapılıyorsa da buna "Trip Charter" sözleşmeleri denir.
Bu tür konşimentoların bankalarca kabul edilmesi ancak akreditifte buna izin verilmesi şartıyla mümkündür. Hukuki nedenlerden dolayı bankalar bu tür konşimentoyu içeren vesaiki teminata almakta çekimser davranırlar,
zira charter party navlun sözleşmeleri iki taraf arasında yapılan özel bir sözleşmedir. Bu nedenle genel esasların üzerinde olup, anlaşmazlık halinde öncelik taşırlar. Alıcı sözleşme ayrıntılarından haberi olmadığı için herhangi bir sorunda sözleşmenin bir maddesi alıcının aleyhine çalışabilir. Navlun ödenmediğinde gemi sahibinin mallara el koyma hakkı vardır.
6) Non-Negotiable Bill of Lading
Bazı durumlarda konşimentolar birkaç el değiştirebilir sonuçta konşimento geminin varışında alıcın eline gelmeyebilir varış limanında malın teslim işleminin gecikmeli olmamamsı için bazı denizcilik isletmelerince geliştirilen non-negotıable kullanılır. Bu belge doğrudan malın alıcısı adına düzenlenir. Ciro edilemez. Belge temsil ettiği malların alıcıya teslimi sorun yaratmaz.
7) Combined - Transport Bill of Lading
Bu belge, birden fazla (Multimodal) taşıma aracı ile gerçekleştirilen ve taşıma sürecinde denizyolu bulunmasında şart olmayan bir taşımaya ait konşimentodur. Navlun komisyoncuları veya adına cto "Combined Trasport Operator" denen işletmecilerce düzenlenir.
Normal deniz konşimentolarında görülen yükleme ve boşaltma limanlara ait boşluklar yerine, bu belgede teslim alma yeri (place of receipt) teslim etme yeri (place of delivery) haneleri görülür. Çünkü taşımanın özelliği itibariyle bu yerlerin liman olması gerekmez. Bu belgenin çift amaçlı kullanımı için "Combined Transport Or Port To Port Shıpment Bill of Lading" (Birleşik Taşıma Ve Limandan Limana Taşıma Konşimentosu) formu da mevcuttur.
Formda her iki taşıma türü için kullanılmak üzere yükleme limanı, boşaltma limanı, teslim alma yeri ve teslim etme yeri haneleri bulunur.
Belge limandan limana taşımayı kapsıyorsa deniz konşimentosu niteliğinde olacağından gemi şirketince düzenleceği tabiidir.
8) Tanker Bill of Lading
Ham petrol, sıvı yakıt ve kimyevi maddelerin taşımasında kullanılan tankerler için düzenlenen konşimentolardır.
Dökme/sıvı yükün taşıması nedeniyle, işin gereğine göre özel ibareler ve şartlar taşır.
9) 2. Kaptan Makbuzu (Mate's Receipt)
Gemiye yüklenen mallara ait bir makbuzdan ibarettir. Malları temsil etmediği için mallar üzerinde tasarruf yetkisi vermez. Konşimento tanzimine kadar geçici bir belgedir. Yükleten bu belgeyi gemi acente sına ibraz ederek konşimento ile değiştirir. Aktarmasız taşımalarda aynı gruba dahil şirketler arasındaki alım-satım işlerinde konşimento yerine kullanılabilir.
Ticari Belgeler
-Proforma Fatura(Proforma Invoice)
Satışa konu olacak malın, nihai satış işleminden önce, ihracatçının ithalatçıya yapmış olduğu teklifi içeren faturadır. İhracatçı, hangi evsaftaki malı ne kadar ücret karşılığında satmak istediğini normal satış gerçekleştiriyormuş gibi bir faturaya işler ve alıcıya gönderir. Bir tür teklif mektubu niteliğini taşıyan bu fatura, üzerinde "Proforma Fatura" ibaresini taşır. Bu faturadaki fiyatlar kesin değildir. Ancak ihracatçı ile ithalatçı arasındaki sözleşme tamamlandığı takdirde kesinleşen fiyatlar çerçevesinde bu belge, ticari faturaya dönüşür.
Bankalardaki ihracat ve ithalat işlemlerine konu olan asıl belge, ticari fatura olup, proforma faturanın herhangi bir işlem için kullanılması söz konusu değildir.
-Ticari Fatura(Commercial Invoice)
Malın satış sözleşmesi çerçevesinde nihai satış işlemi gerçekleştiren sonra, ihracatçı tarafından düzenlenen belgedir. Vergi Usul Kanunu'na göre gerekli olan bilgiler yanında, ihracat işleminin gerçekleştirilmesi için aşağıda belirtilen bilgilerin de faturada yer alması uygun olur.
*Düzenlendiği dilde "fatura" başlığı
*Antet olarak satıcının (İhracatçı Firmanın) ismi ticaret ünvanı ve adresi kaşesi, imzası
*İthalatçının adı, soyadı veya ünvanı ve adresi
*Satışa konu olan malın ambalajı üzerindeki markalar
*Malla ilgili bütün bilgiler, malın tanımı (akreditifli ödemelerde faturadaki malın tanımının akreditifteki mal tanımıyla aynı olmasına dikkat etmek gerekir. )
*Ödemenin nasıl yapılacağı
*Faturanın düzenlendiği tarih ve numarası
*Alıcının özel isteği veya ilgili ülkenin mevzuatı gereği konacak bilgi ve beyanlar (malın menşei, imalatçısı, yükleme boşaltma limanları, taşımaya ilişkin bilgiler, siparişin tarih ve no'su, proformasına, siparişe, sözleşmeye uygunluğunun teyidi, navlun ve sigortaya ilişkin maliyet ayrıntıları, ambalaj ve markalamaya ait bilgiler, akreditif numarası, ithal lisans tarih ve no'su vb)
500 sayılı kuralların 37. maddesı "Ticari fatura"lara ilişkindir.
500 sayılı kurallar ışığında "Ticari Fatura" 'ya ilişkin bazı önemli hususlar;
*Lehtar tarafından düzenlenmiş olmalı(48. madde ve L/C şartları hariç)
*Akreditif amiri adına düzenlenmiş olmalıdır(48. madde hariç)
*Akreditif tutarını geçmemelidir.
*Akreditifteki mal tanımı aynı olmalıdır.
-Çeki Listesi (Weight List)
Ticari faturada da belirtilen ve malın brüt ve net ağırlığına ilişkin bilgilerin satışa veya şarta göre tarafsız bir başka şahıs tarafından ayrı bir belgede beyan edilmesidir ambalajları parçalı olan sevkiyatlarda; tek tek parça ağırlıkları da gösterilir. TIR ve vagonla yapılan taşımada otomatik tartı cihazından çıkan tartı fişleri çeki listesi yerine geçer. Ancak akreditifli işlemlerde bu tür fişlerin kabul edildiğinin akreditif metninde açıkça belirtilmiş olması gereklidir.
Akreditifte çeki listesi istenmemişse ağırlık hakkındaki bilgi için taşıma belgesine bakılır.
-Koli/Ambalaj Listesi(Packing List)
Bu belgede malın paketleme, kutulama, sandıklama, balyalama vs ayrıntıları ve her bir parçada ambalaj içinde malların dökümü yer alır. (Örneğin 5 no'lu sandıkta 30 tane oto farı, 2 no'lu sandıkta 50 düzine buji vs gibi) Bu tür döküm, malın sayımı, teslim alınması ve gümrükleme kontrolünde kolaylık sağlar.
-Spesifikasyon Belgesi (Specification)
Koli listelerindeki bilgilere ek olarak her kalem mala ait birim fiyatı ve tutarını gösterir.
-İmalatçının Veya Satıcının Kalite Veya Kontrol Belgesi
(Manufacturer' Or Supplier's Quality Or Inspection Certificate)
Bu belge İmalatçının yazılı ve imzalı bir beyanı olup kendilerince malın incelendiğini ve sözleşmeye, siparişe uygun olduğunu teyit eder. Satıcı veya imalatçı kendi malı karşısında tamamıyla tarafsız kalamayacağı için ancak güven duyulan satıcı veya imalatçıların belgeleri kabul edilir.
Alıcı, imalatçı veya satıcıyı iyi tanımıyorsa, tarafsız üçüncü bir sahsın kalite kontrol belgesini talep edebilir.
-Üçüncü Tarafın Düzenlediği Kalite Kontrol Belgesi
(Third Party Certificate Of Inspection)
Malın incelenmesi ve kalite kontrolünün bağımsız ve tanınmış bir kontrol, gözetim şirketince yapılarak belgelenmesidir.
Alıcı firma sipariş ettiğinden daha düşük kaliteli malların yüklenme ihtimaline veya mal sahtekarlığına karşı kendini korumak için bağımsız bir gözetim şirketinin belgesini isteyebilir. Bu şirketin ismini akreditif şartları arasına koyar. Sipariş edilen malın efsafa uygunluğunun yükleme sırasında güvenilir bir gözetim
şirketi tarafından rapora bağlanması çok önemlidir.
-İmalatçının Analiz Belgesi
(Manufacturer's Analysis Certificate)
Kimyevi maddeler gibi analiz gerektiren malların formülündeki elemanların isimlerini ve oranlarını gösteren belgelerdir. Doğrudan imalatçı tarafından düzenlenebileceği gibi alıcının isteği halinde bağımsız bir laboratuar tarafından düzenlenmesi de akreditifte şart koşulabilir.
-Gemi Ölçümü Raporu (Ullage Report)
Sıvı olarak gemiye (tankere) yüklenen yakıt, kimyevi madde vs 'nin gemi tankını hangi ölçüde doldurduğunu belgeleyen ve aynı zamanda varış limanında yapılan boşaltma ölçümlerine göre ne kadar fire verildiğinin saptanmasında kullanılan özel bir ticari belgedir. Denizcilik şirketlerinin uzmanları veya gözetme şirketlerince düzenlenir.
Resmi Belgeler
(Resmi Kuruluşlar Tarafından Düzenlenen Belgeler)
-Dolaşım Belgesi(Movement Certificate)
*ATR Dolaşım Belgesi
Türkiye veya Avrupa topluluğunda serbest dolaşımda bulunan eşyanın katma protokolde öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, ihracatçı ülke yetkili kuruluşlarınca düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen belgedir.
*EUR. 1 Dolaşım Sertifikası
Türkiye ile aşağıdaki Avrupa komur çelik topluluğu ülkeleri menşeli ürünlerin anlaşma hükümlerinden yararlanabilmesini sağlamak üzere ihracatçı ülke gümrük idareleri veya bu idarelerce yetkili kılınan kuruluşlarca usulüne uygun olarak düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen sertifikalardır.
Avrupa Kömür Çelik Topluluğu'na Üye Ülkeler:
Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Fransa, Almanya, Italya, Ingiltere, Irlanda, Danimarka, Yunanistan, Ispanya, Portekiz, Avustürya, Isveç, Finlandiya
-Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)
Bazı ülkelerin ithalat mevzuatında bu belgelerin giriş gümrüklerince aranması şartı yer alabilir. İhracatçı malını ihraç edeceği ülkenin konsolosluğundan temin edeceği boş fatura formunu doldurarak konsolosluğa tasdik ettirir. Böylece bir yandan malın ihraç fiyatının cari uygunluğu ithal ülkesinin konsolosluğu tarafından kontrol edilirken öte yandan damping yapılmaması ve ithalatçının ihracatçı ile anlaşarak ülkesi dışına döviz kaçırmaması sağlanır.
-Tasdikli Fatura(Legalized Invoice)
Bazı ithalatçı ülkeler ticari faturaların ihracatçının ülkesinde bulunan kendi büyükelçilikleri veya konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isterler. İhracatçı kendi faturasını düzenleyip ilgili ülkeler elçilik veya konsolosluğuna tastık ettirdikten sonra diğer belgelerle birlikte gerekli işlem için bankasına verir. Bu tür faturalara vize edilmiş faturalar denir. Genellikle Ortadoğu ülkeleri tarafından istenir.
Faturanın tasdikinden beklenen yarar, konsolosluk faturasında olduğu gibidir.
-Menşei Şahadetnamesi (Certificate Of Origin)
Malın menşeine, yani imal edildiği ülkeyi gösteren, bu amacın yanı sıra bazı ülkelerden ithal edilen mallara indirimli gümrük vergisi uygulanması gereken, genellikle yerel ticaret odalarınca onaylanan belgelerdir.
Menşe ülkelerindeki bir satıcı tarafından ihraç edilmesine rağmen menşe ülkeden farklı bir ülkenin limanından veya serbest bölgesinden yüklenen mallar için ihracatçının doldurduğu menşe Şahadetnamesinin Türk konsolosluklarınca onaylanması gerekir.
Akreditifli işlemlerde mense Şahadetnamesi istendiği takdirde menşe ülke ve onay mercii de belirtilmelidir.
İthalatçı için menşei Şahadetnamesi gerekli değilse menşei ülke beyanının faturada yer alması istenebilir.
-Sağlık ve Veteriner Sertifikaları (Health/Sanitary/Phytasanıtary Certificate, Veterinary Certificate)
Gıda maddeleri, deri, et, canlı hayvan ve bazı ambalaj maddeleri alım-satımında alıcı tarafından istenen ve bu maddelerin mikrop, bakteri, haşarat vb. 'den arınmış durumda olduğunu, tüketime uygun olduğunu belgeleyen, yerel sağlık mercileri tarafından tasdik edilmiş belgelerdir.
Bakliyat ve hububat (pulses and grains) satışında haşarattan arındırılması için malın tütsülendiği beyanı da sağlık sertifikasında veya ayrı bir tütsüleme belgesi (fumigation certificate) ibrazı ile istenebilir.
-Helal Belgesi (Halal Certificate)
Müslüman ülkelerin yaptıkları et ithalatında alıcılar tarafından talep edilen bir belge olup, kesimlerin İslam
dininin kurallarına göre yapıldığını belgeler. Yerel müftülüklerce düzenlenir.
-Boykot, Kara Liste Sertifikası
(Boycot, Black List Certificate)
Birbiri ile savaş halinde bulunan veya siyasi ilişkileri kesilmiş ya da zedelenmiş ülkeler birbirlerini kara listeye aldıklarından belirli bir ticari ilişkinin (ithalat-ihracat) kendi kara listeleri ile hiçbir ilgisi olmadığının beyan ve onaylanmasını isterler.
Bu tür belgeler, malın belirli bir ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste, boykot kapsamında olmadıklarını, ihracatçının boykot kapsamı bir ülke ile ticari ilişkisi bulunmadığını, malın boykot kapsamı(ismi verilen) bir ülkenin karasularında, hava sahasından geçemeyeceğini, taşıma aracının o ülkenin bandırasını taşımadığını, gemi kaptanının o ülkenin uyruğunda olmadığını ve buna benzer hususları beyan eder.
Bu belgeleri bizzat ihracatçılar düzenleyip onaylayacakları gibi alıcının ismin vereceği bir merci tarafından da düzenlenebilir.
Günümüzdeki en tipik örnekler İsrail karşısında Arap ülkelerinin tutumundan kaynaklanmaktadır.
-Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate)
Alım-satım konusu tarım ürünlerinin kabul edilebilir orandan fazla radyasyon içermediğinin veya radyasyonsuz olduğunun ihraç ülkesinin yetkili mercii tarafından düzenlenen bir belgeyle kanıtlanmasıdır.
Alıcı belirli bir ağırlıktaki üründe belirli bir radyasyon derecesi (bekerel)'den fazlasını kabul etmez ve bunun belgelenmesini ister.
INCOTERMS
ATA
:
Actual Time of Arrival
Gerçek Varış Zamanı
ATB
:
Actual Time of Berth
Gerçek Yanaşma Zamanı
ATS
:
Actual Time of Sailing
Gerçek Yolculuk Zamanı
BAF
:
Bunker Adjustment Factor
Yakıt Ayarlama Oranı
CAF
:
Currency Adjustment Factor
Döviz Ayarlama Oranı
CF
:
Cost & Freight
Satıcının sorumlulğu konteyner tahliye limanına varıncaya kadardır. Navlun ve Taşıma bedelleri satıcıya aittir.
CIF
:
Cost, Insurance & Freight
Satıcının sorumluluğu konteyner tahliye limanına varıncaya kadardır. Navlun, Sigorta ve Taşıma bedelleri satıcıya aittir.
CIP
:
Carriage & Insurance Paid To
Taşıma ve Sigorta ücreti ödenmiş olark teslim.
CMC
:
Container Movement Control
Konteynerlerin takibini, demuraj (demurrage) hesaplarını yapan ve boş/dolu konteyner bilgilerini saptayan sistemdir.
CPT
:
Carriage Paid To
Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim.
DAF
:
Delivered At Frontier
Sınırda Teslim.
DDP
:
Delivered Duty Paid
Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim.
DDU
:
Delivered Duty Unpaid
Gümrük resmi ödenmeksizin teslim.
DEQ
:
Deliver Ex Quay
Rıhtımda Teslim.
DES
:
Delivered Ex Ship
Gemide Teslim.
ETA
:
Estimated Time of Arrival
Tahmini Varış Zamanı
ETB
:
Estimated Time of Berthing
Tahmini Yanaşma Zamanı
ETS
:
Estimated Time of Sailing
Tahmini Yolculuk Süresi
EXW
:
Ex-Works
Satıcının sorumluluğu fabrika teslimine kadardır. Navlun ve diğer bedeller alıcı tarafından ödenir.
FAS
:
Free Alongside Ship
Satıcının sorumluluğu konteyner geminin bordasına gelinceye kadardır. Navlun alıcı tarafından ödenir.
FCL
:
Full Container Load
Konteynırın tek bir satıcı/üretici tarafından işgâl edildiğini belirtir
FI – FO
:
Free In – Free Out
Yükleme ve tahliye ücretleri navluna dahil değildir.
FI – LO
:
Free In – Liner Out
Yükleme ücreti navluna dağil değildir. Tahliye ücreti navluna dahil edilmiştir.
FOB
:
Free On Board
Satıcının sorumluluğu konteyner geminin güvertesine yükleninceye kadardır. Navlun alıcı tarafından ödenir.
FOT
:
Free On Truck
Satıcının sorumluluğu konteyner TIR’a veya komyona yükleninceye kadardır. Navlun alıcı tarafından ödenir.
LI – FO
:
Liner In – Free Out
Yükleme ücreti navluna dahil edilmiştir. Tahliye ücreti navluna dahil edilmemiştir.
LI – LO
:
Liner In – Liner Out
Yükleme ve tahliye ücretleri navluna dahil edilmiştir.
POD
:
Port Of Delivery
Tahliye Limanı
POL
:
Port Of Loading
Yükleme Limanı
THC
:
Terminal Handling Cost
Limandaki istifleme ve elleçleme ücretleri.
Taşıma Senetleri (Way Bills/Consignment Notes)
1) Havayolu Taşıma Senedi / Hava Konşimentosu
(Airwaybill/AWB)
Havayolu şirketlerince düzenlenen ve malları taşınmak üzere teslim alındığını gösteren makbuzdur. Mallar üzerinde tasarruf etme Yetkisi
vermez. Varış havalimanında gümrük işleminin tamamlanmasından sonra mallar belgede ismi yazılı alıcıya teslim edilir. Alıcı yerine alıcının bankası adına da düzenlenebilir. Bu durumda banka varış yerindeki havayolu şirketine vereceği yazılı talimatla malları alıcıya teslim ettirir. AWB biri alıcıya, biri yükletene, biri de havayolu şirketine ait olmak üzere 3 orjınal ve 9 kopya olarak düzenlenir. Bankalara ibraz edilen nüsha 3 no'lu yükleten nüshasıdır. (orginal no. 3 for shipper)Belgede yer alan bilgiler:Uçuş sefer sayısı ve tarihi, malın cins ve miktarı, alıcının adı, yükletenin adı, navluna ait kayıt ve havayolu şirketinin kase ve imzasıdır.
2) Fiata Belgeleri Fiata FCR, FCT
Uluslararası nakliye acenteleri birliği federasyonu (FIATA) tarafından standart şekle sokularak kullanılan ve taşınmak üzere teslim alınan mallar karşılığında verilen makbuzlardır. Dolayısıyla içeriklerinde bir taşıma sözleşmesi yer almaz. Varış mahallinde bu belgelerin ibrazı üzerine mallar belgede adı geçen alıcıya teslim edilir. Teslim eden taraf, belgeyi düzenleyen nakliye acentesinin (Freight Forwarder) varış mahallindeki şubesi veya muhabiridir. Nakliye acenteleri aynı yöne gidecek malları bir araya toplayıp guruplandırarak kendi seçtikleri taşıma şirketlerine teslim eder, onların araçlarına yüklerler. Taşımalar için kendi "Container"lerini kullanabilirler. yukarıda belirtilen özelliklere sahip FIATA belgelerinden ikisi FIATA FCR (Forwarder's Certificate of Receipt) ve FIATA FCT (Forwarder's Certificate Of Transport)dır.
FIATA FCR, seçilen duruma göre;
*Alıcının emrine amade tutulmak,
*Alıcıya sevk edilmek üzere malların forwarder tarafından dış görünüş itibariyle iyi durumda teslim ve kontrol altına alındığını belgeler. Nama düzenlenir, ciro edilemez. orjinal nüshanın varıştaki taşıma acentesine
ibrazı üzerine mallar belgede adı yazılı alıcıya teslim edılır.
FIATA FCT ise emre yazılıdır. (To The Order Of Consignee) takım halinde düzenlenir. Ciro edilebilir. Varış yerinde mallar belgenin orjinal nüshasını ibraz eden alıcıya veya onun ciro ettiği şahsa teslim edilir.
Üçüncü FIATA belgesi Combined Transport Bill of Lading'dir. Bu belge konşimento türleri arasında incelediğimiz birleşik taşıma konşimentosunun FIATA tarafından hazırlanmış olanıdır. Genel olarak birleşik taşıma konşimentolarının deniz konşimentolarından farkları şunlardır:
Deniz konşimentosunda söz konusu olmadığı halde birleşik taşıma konşimentosu veya belgesi:
*Yükleme ve boşaltma limanları yerine, teslim alma ve teslim etme yerlerini gösterir. Çok maksatlı hazırlanmış belgelerde duruma göre kullanılmak üzere, hem liman hem yer isimlerinin yazılması için dört adet boşluk bulunur.
*Malların ismi belirtilen bir gemiye yüklendiği hususu yerine, malların teslim alındığı yerden teslim edileceği yere kadar birden fazla etaplı bir biçimde taşınacağını teyit eder. Bunun sonucu, bir taşıma biçiminden bir başkasına aktarma yapılabilir.
*Gemi sahibi bir denizcilik şirketi , yanı "Carrier" sıfatına haiz bir tüzel kişi yerine belge, gemi sahibi olmayan bir navlun komisyoncusu veya birleşik taşıma yükümlüsü (Combined Transport Operator)tarafından düzenlenir.
FIATA FCR nakliyeci makbuzunun yanı sıra FIATA başlığını taşımayan FCR'lerde mevcuttur. Bunlar FIATA standartasyonu dışında kalan ve nakliyecilerin kendi formlarını kullandıkları karayolu taşıma senetleridir.
3) CMR Karayolu Taşıma Belgesi
(CMR International Consignment Note / CMR Roar Waybill)
Uluslararası nitelikteki CMR (Convention Marchandises Routiers) anlaşmasının hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir ve taşımanın CMR hükümlerine göre yapıldığını gösterir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetini temsil etmediğinden ciro edilemez.
Üç orjinal nüsha olarak düzenlenir. Birincisi yükletene verilir, ikincisi mallara eşlik eder, üçüncüsü de taşımacıda kalır. Yükleten, mallar yolda iken taşımacıya talimat vererek taşımayı durdurma, teslim yerini değiştirme veya malların belgede ismi yazılı alıcıdan başka bir sahsa teslimini isteme hakkına sahiptir. Bu hak belgenin ikinci orjinal inin belgede adı yazılı alıcıya verilmesi üzerine hükümden düşer. Anılan, hakkını kullanmak istediğinde yükleten belgenin birinci orjinal ini taşımacıya ibraz etmelidir. Bu durumda yeni talimat belgeye kaydedilir. yükleten aynı zamanda taşımacıya garanti vermelidir.
4) House Bill of Lading
Bu taşıma belgesi taşımayı kendi yapmayan nakliyeci (Forwarder) tarafından düzenlenen ciro edilemez nitelikte bir taşıma senedidir. Malı teslim alarak bu belgeyi yükletene veren nakliyeci kendi seçeceği bir taşıma aracı ile malı sevkeder.
5) Hamule Senedi (CIM Rail Consigment Note)
Trenle taşımacılıkta kullanılan taşıma belgesi olup "malların demiryolu ile taşınmasına ilişkin uluslararası anlaşma" (Convention Internationale Concernantle Transports Des Marchandises Par Chemins De Fer) - kısa adı CIM - anlaşmasına tabii olarak düzenlenir. Malların mülkiyetini temsil etmez, dolayısıyla ciro edilemez. Demiryolu idaresince belgenin gönderene verilişi sadece malın bir vagonu doldurması (Full Load) durumu ile kısıtlıdır. Aksı halde, yanı bir gönderene ait malın vagon doldurmaması (Less Than Full Load)durumunda demiryolu idaresi hamule senedi vermez. Bu gibi hallerde malın bir taşıma komisyoncusuna teslim edilerek ondan nakliyeci makbuzu alınması gerekir. Komisyoncular aynı yöne mal gönderen satıcılardan teslim aldıkları malları gruplandırarak vagonları doldururlar ve demiryolu idarecilerinden kendi adlarına hamule senedi alırlar.
Dolu vagon karşılığında demiryolu idaresinin verdiği belge hamule senedinin ikinci nüshasıdır. Birinci nüsha(Asıl) mallarla birlikte gönderilir. Mallar, alıcısına, müracaatında ve hüviyet ibrazı karşılığında hamule senedi aranmaksızın teslim edilebilir. Bu nedenle kredili işlemlerde hamule senedinde alıcı olarak bankanın kayıtlı olmasının önemi vardır.
6) Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt)
Alıcısına posta ile gönderilecek mala ait kolinin doğrudan alıcı veya alıcının bankasına sevk edilmek üzere posta idaresine verilmesi karşılığında alınan posta makbuzudur. Posta ile sevkiyatı daha ziyade posta ile gönderilebilecek normal boyutlarda olan ve bedeli peşin gelmiş veya akreditifte bu tür sevkiyata izin verilmiş mallar için yapılabilir. Bir akreditife dayalı olmadığı halde bankalar adına yapılması düşünülen sevkiyatlarda ilgili bankanın izninin alınması gerektiği hatırlanmalıdır.
Kısaltmalar
Kısaltma
İngilizce karşılığı
Türkçe karşılığı
A.A.
Always Afloat
Daima yüzer halde
a.d.
Ante diem/before date
Gününden önce/vadesi gelmiş
A.F.
Advance Freight
Peşin avans navlun
A.H.
After Hatch
Kıç ambar ağzı
A.P.
Additional Premium
Ek prim
a/c
Account
Hesap, hesaba
A/C
Account current
Cari hesap
A/d
After date
Vadesinden sonra
A/S (bankacılık)
Account Sales/After sight
Satış hesabı/Görüldükten sonra
A/S (deniz taşıma.)
Alongside
Bordada
a/s (ekonomi)
At sight
İstatistik pozisyonu / Madde
A/S (ticaret)
Account Sale
Satış hesabı
A/V
Ad valorem
Kıymet üzerinden
Acc
Accepted,Acceptance
Kabul edilmiştir, kabul
ad/advt
Advocate
Avukat
Afft.
Affidavit
Yeminli yazılı ifade
aflt.
Afloat
Yüzer halde
AI
First class
1. sınıf
Alt.
Alternate
Yedek/Vekil
amt.
Amount
Miktar
an.
Anno
Yılda
Anch.
Anchorage
Demir yeri
arbtn./ arbtror
Arbitration/Arbitrator
Tahkim (arbitraj)
art.
Article
İstatistik pozisyonu / Madde
assd.
Assessed
Tahakkuk etmiş
Assigt.
Assignment
Devir, temlik
Assn.
Association
Dernek, birlik
Att. Gen.
Attorney General
Başsavcı
att.At.,/ Atty.
Attorney
Vekil/Dava vekili
awb
Airwaybill
(Hava) konşimento
B.B.
Bill Book
Borç senedi defteri
B.B.B.
Before Breaking Bulk
Yükü (dökme) boşaltmaya başlamadan önce
B.D.
Bar Draught
Sığlıkta gerekli minimum su çekimi
b.d. (bankacılık)
Bills discounted/Bank draft
İskonto edilmiş senet/ Banka keşidesi
B.D.I.
Both Dates Inclusive
Her iki tarih dahil
B.E.
Both ends, at both load/ discharge ports
l. küpeşteler, 2. yükleme/boşaltma limanları
B.O.T.
Board of Trade
Ticaret Heyeti
b.p.
By procuration (power of attorney)
Vekaleten imzaya yetkili
B.U.
Buyer's option
Alıcı opsiyonu
B/C
Bills for collection
Tahsile verilen senetler
B/Ch.
Bristol Channel
Bristol kanalı
b/d
Broughtdown
Nakil yekün
B/E
Bill of Exchange
Poliçe, ciro ile devrolunan kıymetli evrak
B/G
Bonded goods
Gümrüğü ödenmemiş transit mal
B/H
Bil1 of Health/Bulkhead
Sağlık sertifikası/Dökme yük için gerekli düşey bölme
B/N
Banknote
Banknot
B/P (bankacılık)
Bills payable
Borç senedi
B/P (ticaret)
Bill payable
Ödenecek senetler
B/R
Bills receivable
Alacak senedi
B/S (b.s) (bankacılık)
Bill of Sale/Balance Sheet
Satış faturası/Bilanço
B/S (deniz taşıma.)
Bill of Sale
Gemi mülkiyetini devreden vesika
B/T
Berth terms
Yükleme ve boşaltma kuralları
bal.
Balance
Denge
Bd.
Bond
Tahvil
Bds.
Boards
Tahta, mukavva
bkpt.
Bankrupt
Müflis
bre.
Barrel
Varil
Bs/c
Bills of collection
Tahsil senetleri
c
Currency/Cents/Case/
Para/Sent/Durum
C and D
Collection and Delivery
Senet tahsili ve teslim
C. B.
Cash Credit
Para olarak verilen kredi
C. div.
Cumulative dividend
Birikmiş temettü
C.a.D.
Cash against documents
Vesaik mukabili ödeme
C.b.d.
Cash before delivery
Teslimden önce ödeme
c.d.
Cash discount/Certificate of deposit
Kasa iskontosu Teminat makbuzu
C.F.
Cost and Freight
Mal Bedeli ve Navlun
C.G.
Coast Guard
Sahil koruma
C.G.A.
Cargo's proportion of General Average
Büyük avaryadan yükün hissesine düşen
C.H.
Custom House
Gümrük Dairesi
C.I.F.
Cost, Insurance, Freight
Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun
C.I.F.c.and I.
Cost insurance, Freight, Commission and Interest
Mal Bedeli, Sigorta, Navlun, Komisyon ve Faiz
C.i.a.
Cash in advance
Peşin para
C.L.
Carload Lot
Alıcının bulunduğu istasyona teslim
C.O.D.
Cash on Delivery
Teslimat anırıda öderne
C.O.P.
Custom of the Port
Liman teamülü, usulü
C.o.S.
Cash on shipment
Sevkiyat anında peşin
C.P.D.
Charterers Pay Dues
Vergi, rüsum gemi kiralayana ait
c.r.
Current rate
Cari kur
c.r.m.
Cash by return mail/Cash on receipt of merchandise
Dönüş postası geldiğinde ödenecek/emtia alındığında ödenecek
c.r.s.
Cash by return steamer
Geminin dönüşünde
c.w.o.
Cash with order
Sipariş verildiğinde ödeme
C/A
Capital account
Sermaye hesabı
c/f
Carried forward
Nakli yekün
C/H
Clearing House
Takas Dairesi
c/m
Certificate of manufacture
İmalat belgesi
C/n
Certificate of Origin
Menşe Şehadetnamesi
C/N (bankacılık)
Credit Note
Kredi dekontu
C/N (ticaret)
Credit Note
Alacak dekontu
c/o
Care of/Cash order
Aracılığı ile (eliyle) Peşin para ile sipariş
C/P
Charter Party
Gemi kira kontratı
Carr.pd. (cge.pd.)
Carriage paid
Taşıma ücreti ödenmiş
cash b/I
Cash against bill of lading
Konşimento karşılığı peşin ödeme
Cash.
Cashier
Kasiyer, veznedar
cd. Sl
Conditional sale
Şartlı satış
ch.ppd.
Charges prepaid
Önceden ödenen masraflar
chq.
Cheque
Çek
cl.b/l
Clean bill of lading
Temiz, eklentisiz konşimento
cld.
Cleared
İlişkisiz
Coll.
Collect/collection
Senet tahsili/tahsil etme
Conf.
Confirm/confirmed
Teyit/teyitli
Cons.cert.
Consular certificate
Konsolusluk sertifikası
ctf.
Certified/certificate
Tasdikli/sertifika
Ctge.
Cartage
Nakliye Ücreti
curr.
Current/Currency
Cari/Para
D / D
Demand Draft
Görüldüğünde ödenecek poliçe
D / N
Debit Note
Borç Dekontu
D.1/2 D.
Despatch half Demurrage
Surastarya yarısı kadar dispeç
D.a. (bankacılık)
Documents against acceptance
Vesaik mukabili kabul
D.A. (ticaret)
Deposit account
Mevduat hesabı
D.a.d.
Documents against discretion of collecting bank
Tahsilatı yapan bankanın takdiri karşılığında vesaik
D.A.F.
Delivery at Frontier
Hudutta teslim
d.b.k.
Drawback
Gümrük resmi iadesi, reddi rüsum.
d.d.o.
Despatch Discharging only
Yalnız boşaltmada dispeç
D.F.
Dead Freight
ÖIü navlun, Pişmanlık navlunu
D.L.O.
Despatch Loading Only
Yalnız yüklernede dispeç
DPA
Delivery Port Aid
D.P.B.
Deposit pass-book
Mevduat cüzdanı
d.s.
Days after sight
İbrazından sonraki günler
D.W.
Dead Weight
Geminin toplam ton ağırlığı
D.W.C.C.C.
Dead Weight Cargo Carry Capacity
Gemiyi ortalama çektiği su hattına kadar batırabilecek yük ve bu yükü taşıma kapasitesi
d/a
Days after acceptance
Kabulden sonraki günler
D/A (ticaret)
Documents against Acceptance
Kabul karşılığı vesaik
D/D
Demand draft
İbrazında ödenecek poliçe
D/N
Debit note
Borç dekontu
D/O
Delivery Order
Teslimat emri
D/P
Documents against Payment
Ödeme karşılığı vesaik
D/r
Deposit receipt
Teminat makbuzu
D/y
Delivery
Teslimat
deb.
Debit
Borç zimmet
Decl.
Declaration/Declared
Beyanname/deklare edilmiş
Deft.
Defendant
Müdafı, savunucu
Depr.
Depreciation
Amortisman
dft.
Draft
Poliçe/kambiyo senedi
dft/a.
Draft attached
Poliçe eklennıiş
dft/c
Clean draft
Belgesiz poliçe
Dis.
Discount
İskonto, indirim
Distr.
Distribute/Distributor
Dağıtma/Distribütör
Div.
Dividend/Division
Temettü/Taksim
do
Ditto
Aynı, aynen
Dr.
Drawer
Keşide eden
ds dft
Sight draft/Date draft
İbrazından ödenecek poliçe/vadeli poliçe
e.and o.e
Errors and omissions excepted
Hata ve noksanlar hariç
e.e.
Errors excepted
Hata1ar hariç
E.P.D.
Excess Profit Duty
Olağanüstü Kazanç Vergisi
E.T. A.
Expected Time of Arrival
Geminin tahmini varış tarihi
E.T.D.
Expected Time of Departure
Gemirıin tahmini ayrılış tarihi
ea
Each
Her; beher
encl.
Enclosure
Ekleri
end.
Endorsed/endorsement
Ciro edilmiş/ciro
ex.
Exchange
Kambiyo/Döviz kuru/ Borsa
Ex. int.
Ex interest
Faiz hariç
Ex.d.( ex.div.)
Ex dividend (um)
Kar hissesi olmadan, temettüsüz
exl.
Exclusive, excluding
Hariç, rnüstesna
EXQ
Ex Quay
Rıhtımda teslim
f. p.
Fully paid
Tümüyle ödenmiş
F.A.C.
Fast As Can
Mümkün olan süratle
F.a.q.
Fair average quality
Uygun ticari kalite
F.A.S.
Free Alongside Ship
Geminin yanında teslim
F.and.D.
Freight and Demurrage
Navlun ve sürastarya
f.b.
Freight bill
Navlurı senedi faturası
F.d.
Free discharge
Boşaltma masrafları gemiye ait olmaksızın
F.g.
Fully good
Tamamen iyi kalite
F.I.O.
Free In and Out
Taşıyıcının yükleme ve boşaltma giderleriyle ilgisi yoktur.
F.I.O.S.
Free In and Out, Stowed
Bkz. F.I.O. ve istif giderleriyle ilgisi yoktur.
F.I.O.S.T.
Free In and Out, Stowed and Trimmed
Bkz. F.I.O.S. ve tanzim giderleriyle ilgisi yoktur.
f.i.a.
Full interest admitted
Kabul edilmiş tam faiz
f.i.b.
Free into bunkers
Ambara teslim
F.O.
Firm Offer
Kat'i teklif, Bağlayıcı teklif
F.O.B.
Free On Board
Gemi bordasında teslim
f.o.c.
Free of charge
Ücretsiz
f.o.l.
Free of interest
Faizsiz
F.O.R.
Free On Rail
İstasyon rayında teslim
F.O.T.
Free On Truck
Vagonda teslim
F.P.
Floating (open) policy
Serbest (açık) poliçe
F.T. (deniz taşıma.)
Free of Turn
Yanaşma yeri olsun, olmasın gemi varışındarı sonra astorya günleri sayılır.
F.T. (deniz taşıma.)
Full Terms
Tüm komisyon veya indirimler navluna dahildir.
F.T. (deniz taşıma.)
Freight ton
224O (veya 2OOO) libre ağırlığında hacim birimi navlun ton-1.O16 kg.
F.T.W.
Free Trade Wharf
Serbest Ticaret Limanı
f.x.
Foreign exchange
Döviz
fr.fwrd.
Freight forward
Navlun vadeli
FRT.
Freight
Navlun
frt. coll.
Freight collect
Navlun tatısil edilecek
frt.pp.
Freight prepaid
Navlun peşin ödenmiş
g r.
Gross
Brüt
G.M.B.
Good merchantable brand
İyi kalite
G.R.T.
Gross Register Tonnage
Sicile kayıtlı gros ton
gr. wt.
Gross weight
Brüt ağırlık
Gtee.
Guarantee
Garanti, teminat
Gtee.(gtd ).
Guarantee/Guaranteed
Garanti/garanti edilmiş
H.O.
Head Office
Merkez (büro)
H.P.
Horse Power
Beygir gücü
H.W.M.
High Water Mark
Yüksek su çizgisi
hrs.
Hours
Saat
I.O.U.
I owe you
Size borcum, borç senedi
I/c
In charge of
Görevli, nezaretçi olarak
I/F
Insufficient funds
Yetersiz karşılık, fon
I/I
Indorsement irregular
Gayri muntazam ciro
Incl.
Included, inclusive
Dahil edilmiş, dahil
Inst.
Instant (present month)
Cari ay
Irr.
Irredeemable
İtfa edilemez (gayri kabulürücu)
İ. B.
Invoice Book
Fatura defteri
İ/F
Insufficient funds
Yetersiz karşılık
j.a.
Joint account
Müşterek hesap
L.a.
Letter of advice
İhbar mektubu
L.b.
Long bill
Uzun vadeli senet
L.B.
Life Boat
Can Filikası
L.C.D.
Telegram Country Destination
Telgraf gönderildiği ülke dilinde
L.C.O.
Telegram Country Origin
Telgraf-çekildiği (gönderen) ülke dilinde
L.h.
Letter of hypothecation
İpotek mektubu
L.H.
Lower Hold
Dip ambar
L.O.A.
Length Overall
Geminin tam boyu
L/C
Letter of Credit
Akreditif
L/D
Letter of deposit
Rehin senedi
Led.
Ledger
Defterikebir
Liq.
Liquidation,1iquidated/liquid
Tasfiye, tasfiye edilmiş/ likid
Ltd.
Limited
Sınırlı
m.d.
Months date/months after date
Ayın tarihi/tarihten sonraki aylar
M.I.P.
Marine Insurance Policy
Deniz sigortası poliçesi
M.O.
Money Order
Havale emri
M.O.L.O.O.
More or Less In Owner's Option
Çoğu/azı armatör opsiyonunda
m.p.
Months after payment
Ödemeden sonraki aylar
m.s.
Months after sight, months sight
İbrazından bir ay sonra
M/R
Mate's Receipt Ordino
Yükleme ordinosu
Marg.
Margin
Marj
mat.
Maturity
Vade
Mem.
Memorandum
Muhtıra
mtg.(mort).
Mortgage
Rehinli
mth.
Month
Ay
N.A.A.
Not Always Afloat
Daima yüzer halde değil
n.d.
Not dated
Tarih konmamış
N.O.R.
Notice of Readiness
Hazırlık Mektubu
n.o.s.
Not otherwise stated, not otherwise specified
Aksi ifade edilmemiş ise
n.p.
Net proceeds
Net hasılat, gelirler
N.R.T.
Net. Register Tonnage
Net tescil tonu
n/a
No account
Hesabı yok
n/e.
Not exceeding
Geçmeyecek
n/f.
no funds
Karşılıksız
natl.
National
Ulusal
neg.
Negotiable
Ciro ve devredilebilir
Net Terms
Free of Charterer's commission
Kiralayan komisyonu hariç yükleme/boşaltma masrafları gemiye ait değil.
o.d.
on demand/overdraft
Talep halinde/Kredi Limitini aşma
o.p.
Open policy
Açık poliçe
o.p.o
One price only
Tek fıyat
O.R.
Owner's Risk
Armatör riskinde
o.s.
Outstanding
Kapanmamış (hesap)
O.S.D.
Open Shelter Decker
Açık barınak güverteleri
O.S.P.
One Safe Port
Emin bir liman
O/a.
On acceptance/ On account
Kabul halinde/namına, hesabına
o/c.
Overcharge
Fazla masraf yükleme
O/o.
Order of
Emrine
on cons.
On consignment
Konsiye olarak
opt.
Option, optional
Opsiyon, opsiyona bağlı
P.A.
Power of Attorney/ Private account
Vekaletname/Özel hesap
p.and l.
Profit and loss
Kar ve zarar
P.B.
Pass Book
Tasarruf Cüzdarıı
P.O.C.
Port of Call
Uğranılacak liman
P.O.R.
Port of Refuge
Sığınılacak liman
P/N (p.n.)
Promissory note
Emre yazılı senet
pchs.
Purchase
Satınalma
per.pro.
Per procuration
Vekaleten imzaya yetkili
prem.
Premium
Prim
Q.O.O.
Quantity in Owner's Option
Miktar armatör opsiyonunda
R.d. (deniz taşıma.)
Running days
Astarya günlerinde tatiller dahil sayılan günler
r/a. (R.A.)
Refer to acceptor
Muhataba rnüracaat
R/C
Re-credited
Tekrar kredi verilmiş
r/d (bankacılık)
Refer to drawer
Keşideciye müracaat
r/e
Refer to endorser
Cirantaya müracaat
rem.
Remit, remittance
Para transferi, havalesi
rept.( recpt.)
Receipt
Makbuz
Rev.
Revision
Tashih, revizyon
Rev. A /C .
Revenue account
Gelir hesabı
s, p.
Supra under protest
Senedi protesto ettikten sonra kabul etme, protestolu senet
S.B.
Sales Book
Satış Defteri
S.C.
Salvage charges
Kurtarma masrafları
S.E.R.
securıty exempted rates
Tonaj sınırlaması
S.F.
Stowage Factor
İstif faktörü
S.H.E.X.
Sundays and Holidays Excepted
Pazar ve tatiller hariç
S.H.I.N.C.
Sundays and Holidays Included
Pazar ve tatiller dahil
S.O.L.
Shipowner's Liability
Armatör yükümlülükleri
S.P.A.
Sundry Persons' account
Muhtelif şahıs hesabı
S.W.
Shipper's Weights
Yükleyici (sevkiyat) ağırlıklan
s/a .
Subject to approval
Onaya bağlı
s/d b/ L
Sight draft with bill of lading attached
Konşimento eklenmiş ibrazında poliçe
S/N
Shipping Note
Sevkiyat bildirisi
Supt.
Superintendent
Şef, yetkili memur
Sy. Drs.
Sundry debtors
Muhtelif borçlular
Sy.Crs.
Sundry Creditors
Muhtelif alacaklılar
T.B.
Trial Balance
Mizan
T.D.
Tweendeck
Gladora
t.m.o.
Telegraphic money order
Telgrafla para havalesi
T.O.
Turnover
Ciro
t.r.
Trust receipt
Zilyetlik makbuzu
t.t.
Telegraphic transfer
Telgrafla para havalesi
T/C
Time Charter
Zamanla sınırlı gemi kira1ama sözleşmesi
tar.
Tariff
Gümrük tarifesi
ult.
Ultimo, last month
Geçen ay
V.o.p.
Value as in original policy
Kıymet (değer) orjinal poliçedeki gibi
V/A
Voucher attached
Vesika, senet etkili
W.A.
With Average
Avarya dahil
W.B.
Water Ballast
Boş gemiye denge arttırmak için alınan safra
W.I.B.O.N.
Whether in Berth or Not
Yanaşmış olsun veya olmasın
W.S.(RED)
Rates, Extras and Demurrage per World Scale
Fiat, ekstra ve sürastarya uluslararası ölçülere göre
W.V.N.S.
With Vessels Natural Segregations
Yükün geminin doğal şekline göre ayırılıp, yerleştirilmesi
W.W.D.
Weather Working Days
Hava şartları uygun çalışma günü
w/m
Without margin
Marjsız
w/w
Warehouse warrant
Antrepo makbuzu
whf.
Wharf
Rıhtım
wholes.
Wholesale
Toptan satış
x.in.
Ex interest
Faizsiz
Ex Works
İşyerinde teslim
Ex factory
Fabrikada teslim
Ex warehouse
Depoda teslim
